Genrikh Saulovich Altshuller (1926 -1998)
Genrikh Altshuller, 15 Ekim 1926’da Taşkent’te, ebeveynleri Bakü’de doğdu. Babası “Zarya Vostoka” gazetesinin yazı işleri personeliydi.
Genrikh 5 yaşına geldiğinde, ailesi Bakü’ye geri taşındı. Genrikh Altshuller, bu şehirde 1990 yılına kadar ikamet etmiştir. Daha sonra Petrozavodsk’a taşınmış ve ölümüne dek orada yaşamış ve çalışmıştır.
Hayatının çok erken bir döneminde (çocukluğunda), kütüphaneleri keşfetti ve çok okumaya (çoğunlukla bilim kurgu romanları) başladı. Okuldaki öğretmenleri de çok iyiydi. Gelecekte bir denizci olmak istedi.
Genrikh 8. sınıfından mezun olduktan sonra Özel Donanma Okulu’na girdi. II. Dünya Savaşı’nın başlangıcından sonra tüm öğrenciler cepheye gönderildi. Genrikh diğer öğrencilerden bir yıl daha genç olduğu için Bakü’de kaldı ve ortaokulda okumaya devam etti. Henüz 10. sınıf öğrencisiyken hidrojen peroksitle çalışan bir su dalış cihazı için ilk patentini aldı. Okuldan mezun olduktan sonra, Havacılık okuluna gönderilmek üzere silah altına alındı. Havacılık okuldan mezun olduğunda II. Dünya Savaşı sona ermişti.
Genrikh Altshuller, kendisinin Bakü’deki deniz filosuna göndermesini istedi. Böylece Bakü Filosunun Patent Dairesinde çalışmaya başladı. Çeşitli buluşlar yapmaya ve diğer insanlara da icat etmeyi öğretmeye devam etti. Başkalarına icat etmeyi öğretmek, bir yaratıcı yöntem veya tekniğin çalışılması zorunluluğunu doğurdu. Yaratıcı faaliyette bulunan insanlar hakkında çalışan psikologların aksine, Genrikh Altshuller, buluşları doğru bir şekilde (yani insanlar tarafından yaratılmış mühendislik sistemleri üzerine) araştırmaya başladı. İşe farklı özellikler -yani “güçlü” buluşları “zayıf” olanlardan ayıran belirli özellikler- aramakla başladı. Metodunun temel taşı olarak bir çelişki seçti. Bütün patentlerin tüm koleksiyonunu analiz etti ve mühendislik çelişkisini çözmek için standart yaklaşımlar belirledi. 1948’de çalışmalarının ilk sonuçlarını elde etti.
Arkadaşı R.Shapiro ile birlikte, Genrikh Altshuller, Stalin’e, ülkedeki yaratıcı faaliyetlerle son derece fakir durumu anlatan bir mektup yazdı. Bu mektubun sonunda Stalin’e, insanların yaratıcı problemleri çözmesine olanak tanıyan bir metod geliştirdiğini ve bu metodolojiyi mucitlere öğretmeyi önerdiğini bildirdi. 30 sayfalık mektubun yazılması yaklaşık 6 ay sürdü. O sırada Altshuller sadece 22 yaşındaydı. Her iki arkadaş da 1950’de tutuklandı. Soruşturma Moskova’da yapıldı. Soruşturmacılar tarafından uyanık tutulmak suretiyle işkenceye maruz bırakıldı. Mahkeme kararı ile (Özel Konsey Ceza Kanununun 58. Bölümü) Altshuller 25 yıl ceza hapis cezası aldı ve Vorkuta şehrine gönderildi.
Annesi af dilekçesi reddedildiği için 1953’te bir intihar etti. Altshuller’ın babası daha önce öldü. 1954’te Altshuller tahliye oldu. Altshuller tarafından imzalanan ilk makale 1956’da Journal “Psychology Issues” dergisinde yayınlandı. Bu makalenin temel noktası, incelenmesi gereken şeyin mühendisliğin nesnel eğilimlerle uyum içinde gelişmesi konusuydu. Ayrıca makalede, buluşla ilgili olan herhangi bir sorunun, ilgili çelişkinin tanımlanması ve çözümlenmesini içerdiği öne sürülmüştür. Altshuller birkaç düzine icat sahibidir. En ilginç buluşlardan biri, kurtarma ekibi üyeleri için özel bir basınç elbisesidir. Beraatinden sonra Altshuller bir süre çelik telli bir kablo üretim tesisinde çalıştı. Daha sonra “Bakinskiy Rabochiy” gazetesinde yazı işleri personeli olarak, daha sonra da Azerbaycan Cumhuriyeti İnşaat Bakanlığı’nda çalıştı. O sırada da üniversiteyi bitirdi. 60’lı yılların ortalarından başlayarak işinden ayrılmış ve edebi eserleri ile hayatını kazanmaya başlamıştır. Altshuller aynı zamanda bir bilimkurgu yazarıdır. Bilim kurgu romanlarını, takma adı Genrikh Altov müstear adıyla yayınladı. Bilimkurgu romanları yabancı dillere çevrildi ve yazar Altov bilim kurgu ansiklopedilerine dahil edildi.
TRIZ, yavaş yavaş bilim kurgunun yeri aldı ve Altshuller hayatının geri kalanını sadece TRIZ’a ayırdı. TRIZ metodolojisinin uygulanması kolay değildi. Altshuller, 10 yıl boyunca (1958’den 1967 yılına kadar) Tüm Buluşçu Birlikleri ve Yenilikçiler Birliği Merkez Konseyiyle yazışmaları sürdürdü. Altshuller, yalnızca metodolojiyi insanlara anlatma fırsatı istemekteydi, ancak talepleri on yıl boyunca sürekli reddedildi. 1970 yılında Mücadele ve Yenilikçilik Birliği Merkezi Konseyi, Buluşçu Metodoloji Kamu Laboratuvarının kurulması için bir karar aldı ve 1971’de gençlik tabanlı buluşçu aktivite okulu (ki bu da SSCB’de bu türden ilk okulu olan) Azerbaycan Buluşçu Yaratıcılık Enstitüsü kuruldu.
Altshuller, bilimsel araştırma çalışmalarının organizasyonunda çok çaba gösterdi. Buluş Metodoloji Kamu Laboratuvarının çalışanları bayrak yarışı ilkesi ile çalışıyorlardı. Hızını koruyamayanlar araştırma sonuçlarını, çalışmaya devam edenlere bırakıyorlardı. Altshuller teori geliştiricilerinden etkili bir yaratıcı ekip oluşturmayı başardı. İnsanlara TRIZ öğretilen okullar birçok SSCB şehrinde ortaya çıkmaya başladı.
1974 yılında Mücadele ve Yenilikçilik Birliği Tüm Birliği Topluluğunun Merkezi Konseyi, Altshuller’ın, ülke çapında TRIZ okullarının kurulmasını durdurma kararına itaat etmediği için, Buluşçu Metodoloji Kamu Laboratuvarını kapattı. TRIZ okulunun kurulması süreci, Tüm Buluşçu Birlikleri ve Yenilikçiler Birliği Merkez Konseyi için kontrol edilemez olduğu ortaya çıktı. Laboratuar kapatıldığında Altshuller, Azerbaycan Buluşçu Yaratıcılık Kamu Enstitüsünde görevinden ayrılmıştı (onu TRIZ hakkındaki görüşlerini paylaşan diğer öğretmenler de izledi.) Altshuller, işlerinde ve hayatında TRIZ kullanan bir halk grubu olan TRIZ toplumunu organize etmek için büyük çaba gösterdi. TRIZ , 90’lı yıllardan başlayarak yurtdışında, en başta da gelişmiş ülkelerde tanınmaya başladı. TRIZ, son yıllarda, özellikle Altshuller’ın ABD, Japonya ve diğer ülkelerdeki kitaplarının yayınlanması ve özellikle de PC’ler için “Invention Machine” yazılımının geliştirilmesi ile ABD’de geniş bir tanınma sağlamıştır.
Altshuller devasa bir literatür miras bıraktı. Kitapları birçok dile çevrildi. Son zamanlarda araştırmacılar TRIZ’ı pedagojik uygulamaya ve diğer insan faaliyet alanlarına tanıtmaya başladılar. Rus TRIZ Derneği 1989 yılında kurulmuş ve o zamandan beri TRIZ toplumunu örgütlemek için çok çalışmaktadır. 1997’de ise dernek (Petrozavodsk’da düzenlenen toplantıda), Uluslararası TRIZ Derneği kurma kararı aldı. Yukarıdaki metin L.Kozhevnikova’dan alınan bilgilere dayanmaktadır. 28 Eylül 1998